اطلاعات عمومی

هزاران هزار سال طول كشید تا بشر به مرحله ای رسید كه توانست آن چیزی را بسازد كه شباهت جزئی به چیزی كه امروزه به اسم كتاب می شناسیم، داشته باشد.

بنابراین وقتی می خواهیم تاریخچه اولین كتاب را در دنیا بررسی كنیم. باید متوجه باشیم كه احتمالاً این كتاب نباید شباهتی به آن چیزی كه امروزه كتاب نامیده می شود، داشته باشد و خیلی با آن فرق داشته است. در حقیقت كتابهای اولیه دنیا تا آنجائی كه ما می دانیم واقعاً كتاب هائی به مفهوم جدید این كلمه نبوده اند. چند هزار سال پیش بابلی ها و آشوری ها لوحه های گچی درست می كردند كه بر روی آنها هر موضوع یا واقعه ای را كه میل داشتند نوشه و ثبت و نگاهداری می كردند.

آنها با كمك نوعی ابزار نوك تیز، نوشته هایشان را كه به خط میخی بوده، روی این لوحه های گچی، وقتی كه هنوز مرطوب بود رسم می كردند. سپس برای این كه این یادداشت ها یعنی لوحه های گچی دوام و عمر بیشتری داشته و دائمی تر باشند آنها را در كوره گذاشته و می پختند. بعضی اوقات این موضوع یا واقعه ای كه می خواستند یادداشت كنند خیلی طولانی بوده و بنابراین لوحه های گچی بیشتری می برد. بدین ترتیب درست مثل یك كتاب دارای صفحات زیادی بود. در این صورت شاید می شد مثلاً واژه «كتاب» را به آنها اطلاق كرد!

مردم مصر باستان در این مورد، یك قدم فراتر گذاشته و كاغذ خام و خشن ساختند كه از جنس یك نوع نی به نام «پاپیروس» بود. این صفحات مسطح كه با دست ساخته می شدند رنگ زرد پریده ای داشتند و به وسیله باریكه های درازی به یك دیگر وصل بودند كه به دور یك استوانه چوبی یا استخوانی پیچ می خوردند.

مصری ها با استفاده از آب آغشته به دوده كه مثلاً در حكم مركب بود، شعر و داستان و یا وقایعی را با انواع خطوط تصویری روی این صفحات پاپیروس می نوشتند و یا می كشیدند. از آنجائی كه جا به جا كردن این استوانه ها كار راحتی نبود، بنابراین عمل نوشتن، بعضی اوقات روی صفحات جدا از هم انجام می گرفت.

بعضی دیگر از مردم قدیم مثل یونانی ها و رومی ها، كتابهائی می ساختند كه به دور استوانه می پیچیدند.