دروغ سنج و سیستم آن
ممکن است تصور اولیه بسیاری از مردم از سیستم دروغ سنج ، دستگاهی باشد که به بدن سوژه وصل می شود و طی صحبت کردن وی ، هر جا که دروغی گفته شود، آلارم می دهد، ولی روشهای علمی دروغ سنجی با این سیستم فرضی اختلاف نسبتا زیادی دارند. در واقع ، سیستم های دروغ سنجی مجموعه ای از روش های علمی هستند که در آنها سعی می شود با ثبت و تحلیل تغییرات فیزیولوژیک بدن فرد متهم (سوژه) هنگام پاسخ دادن به تعدادی از پرسشها، صحت و سقم گفته های قبلی وی درباره عدم ارتباط وی با یک جرم تعیین شود.
بر همین اساس یکی از فارغ التحصیلان دانشکده مهندسی پزشکی دانشگاه صنعتی امیر کبیر موفق به طراحی و تدوین سامانه دروغ سنجی با استفاده از امواج مغزی شده است. ما نیز به این بهانه با وحید ابوطالبی ، مجری این طرح به گفتگو نشسته ایم:
اصولا یک سیستم (سامانه) دروغ سنجی چه ساختاری دارد؟
هر سیستم دروغ سنجی در کل از یک مجموعه پرسش ، یک سیستم برای ثبت علائم فیزیولوژیک و روش یا نرم افزاری برای تحلیل علائم ثبت شده تشکیل می شود. عناوین سوالات و ترتیب پرسیدن آنها باید به شکل مناسب طراحی شده تا باعث برانگیختن واکنش مناسب در سوژه شود. بسته به مولفه فیزیولوژیکی مورد استفاده ، سخت افزار و نرم افزار سیستم دروغ سنجی باید قابلیت ثبت و نمایش آن را داشته باشد. بخش آخر و مهمترین قسمت سیستم ، بخش تحلیل داده های ثبت شده است که باید بر اساس قواعد و روش های مناسب انجام شود. این بخش در سیستم های جدید در قالب یک نرم افزار پیاده سازی می شود که کار تفسیر داده ها را به صورت رایانه ای و خودکار انجام می دهد.
تاریخچه ای از ساخت سامانه های دروغ سنجی در دنیا برایمان ارائه کنید؟
اولین سیستم های دروغ سنجی در سال های حدود 1900 ساخته شدند که با ثبت فشار خون و ریتم (نرخ) ضربان قلب کار می کردند. بعد در سال 1921 نرخ تنفس و سال 1939 میزان رسانایی پوست (که اغلب وابسته به میزان تعریق است) به این سیستم ها اضافه شدند و به این ترتیب سیستم های دروغ سنجی کلاسیک به شکل کامل امروزی خود درآمدند که به آنها پلی گراف هم می گویند. علاوه بر این سیستم ها که امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا در تحقیقات جنایی و گزینش های استخدامی به کار می روند، روشهای دیگری نیز برای دروغ سنجی مطرح هستند که اصطلاحا به آنها روشهای جایگزین می گویند. روش دروغ سنجی مغزی یکی از این روشهای جایگزین است.
تفاوت روشهای جایگزین و به طور خاص روش دروغ سنجی مغزی که در طرح شما مورد توجه بوده است با روشهای دروغ سنجی کلاسیک در چیست؟
در هر یک از روشهای جایگزین سعی شده است یکی از محدودیت های روش دروغ سنجی کلاسیک رفع شود. با این حال روش دروغ سنجی کلاسیک و بسیاری از روش های جایگزین ، با وجود توسعه ها و اصلاحات فراوانی که روی آنها انجام شده است ، از یک مشکل اساسی رنج می برند. مشکل اساسی این روش ها وابستگی آنها به استرس است ؛ یعنی اگر یک سوژه راستگو طی آزمایش به دلیل دیگری غیر از دروغگویی دچار استرس شود، سیستم او را به اشتباه دروغگو تشخیص خواهد داد، همچنین اگر یک سوژه دروغگو، کنترل خوبی روی استرس خود داشته باشد، می تواند مانع بروز علائم استرس در بدن خود شود و سیستم را به اشتباه بیندازد، بنابر این برای حل مشکل وابستگی روش به استرس ، این ایده مطرح شده است که به جای استفاده از استرس به عنوان یک تاثیر ثانویه از دروغ ، فعالیت های محل اصلی تولید دروغ یعنی مغز را مورد بررسی قرار دهیم. روش های دروغ سنجی مغزی بر اساس این ایده پایه گذاری شده اند و در آنها با تکیه بر پارامترهای مربوط به مغز مثل شناخت و حافظه ، وابستگی به استرس از میان می رود. در طرحی که ما برای طراحی یک روش دروغ سنجی انجام دادیم ، روی بخشی از پتانسیل های الکتریکی مغز که هنگام انجام برخی از فعالیت های شناختی مغز تولید می شوند، تمرکز کردیم.
این مولفه های شناختی چگونه در مغز تولید می شوند؟چه خصوصیاتی دارند و چگونه در فرایند دروغ سنجی به کار گرفته می شوند؟
وقتی ذهن انسان در جریان یک کار شناختی ، مثلا شناسایی تصویری که به او نشان داده شده یا تشخیص صدایی که به گوشش رسیده قرار می گیرد، در سیگنال های الکتریکی مغز او (که در نوار مغز نیز ثبت می شود) شکل موج های خاصی تولید می شود که به آنها مولفه های شناختی مغز می گویند. یکی از مهم ترین این مولفه ها، موج کوچکی با دامنه حدود 10تا 15میکروولت است که حدود 300 میلی ثانیه بعد از دیدن یا شنیدن تحریک ورودی تولید می شود و به آن P300گفته می شود. مولفه P300 در زمانی که فرد در بیان دیدن یا شنیدن یک سری تحریک ، با یک تحریک غیرمنتظره مواجه شود، تولید می شود. در روش دروغ سنجی مغزی ، موارد مختلف مرتبط و نامرتبط با جرم به ترتیبی برای فرد نمایش داده می شود که سوژه به صورت غیرمنتظره و تصادفی با موارد مرتبط با جرم مواجه شود. در این حالت اگر سوژه مورد بررسی واقعا از جرم اطلاع داشته باشد، این مورد برای وی معنایی متفاوت از سایر موارد خواهد داشت و بنابراین مولفه P300 در سیگنال مغزی او ظاهر می شود، ولی اگر فرد مورد آزمایش در واقع اطلاعی از جرم مورد بررسی نداشته باشد، تفاوتی میان موارد مرتبط و نامرتبط حس نمی کند و مولفه P300 ظاهر نمی شود. با بررسی بود یا نبود مولفه P300 در سیگنال مغزی سوژه ، می توان پی برد که آیا فرد واقعا از جرم اطلاعی داشته یا نه.
وقتی صحبت از دروغ سنجی می شود، یعنی سیستم در تعیین صحت یا عدم صحت موضوعات موردنظر تا چه اندازه توانایی دارد؟
هریک از سیستم هایی که به عنوان یک روش دروغ سنجی در دنیا مطرح شده اند، میزان کارایی خاصی دارد که آن را معمولا با دقت یا میزان صحت خروجی روش تعیین می کنند. برای تعیین میزان دقت روش ، آن را روی یک مجموعه ` داوطلب و با استفاده از یک جرم ساختگی آزمایش می کنند. 2گروه از داوطلبان در این آزمایش شرکت می کنند که گروه اول مخفیانه یک جرم ساختگی (مثلا دزدیدن یک شی ئ قیمتی از داخل یک کشو) را انجام می دهند و گروه دوم این کار را انجام نمی دهند.
یکی از محدودیت های دروغ سنجی کلاسیک وابستگی آن به استرس شخص مورد آزمایش است
سپس با روش دروغ سنجی مورد نظر، همه داوطلبان مورد آزمایش قرار می گیرند و مجرم بودن یا نبودن آنها تعیین می شود. هرچه میزان تشخیص های صحیح روش بیشتر باشد، دقت روش بالاتر است. باید توجه داشت که این دقت ، بجز نوع روش دروغ سنجی تا حدی به کیفیت پرسشهای طراحی شده ، سطح آگاهی و هوشیاری سوژه های شرکت کننده و میزان توانایی کارشناس دروغ سنجی نیز بستگی دارد و به همین دلیل دقت های اعلام شده برای یک روش توسط گروه های مختلف ممکن است قدری متفاوت باشد. بعلاوه ما در روش ارائه شده روی 110داوطلب پیاده سازی شد که 59نفر از آنها جرم ساختگی را انجام داده و 51نفر آن را انجام نداده بودند. نتایج خروجی روش پردازشی طراحی شده در این طرح برای این 110نفر حاکی دقت 86درصد این روش بود.
آیا با تحریف مصنوعی می توان کارکرد سیستم را دچار اختلال کرد؟
برای همه روشهای دروغ سنجی ، ترفندهایی برای به اشتباه انداختن روش وجود دارد که به آنها اقدامات مقابله ای می گویند. البته کارشناسان دروغ سنجی نیز روشها و ابزارهایی برای تشخیص این اقدامات مقابله ای و جلوگیری از استفاده آنها به وسیله فرد مجرم دارند. در واقع ، آزمایش دروغ سنجی مثل یک مسابقه بین فرد مجرم و کارشناس دروغ سنجی است که هرکدام بیشتر به کار خود مسلط باشند می توانند بر طرف مقابل غلبه کنند. برای روش دروغ سنجی مغزی نیز همانند همه روش های دروغ سنجی دیگر می توان اقدامات مقابله ای خاصی طراحی و استفاده کرد، ولی مسلما چون میزان کنترل ارادی انسان بر فعالیت مغزی خودش کم است ، میزان اقدامات مقابله ای ممکن بسیار کمتر از روش های وابسته به استرس ، مثلا دروغ سنجی کلاسیک است.
این سیستم نسبت به دیگر سامانه های دروغ سنجی چه برتری ها یا تفاوت هایی دارد؟
همان طور که گفته شد، اصولا روش های دروغ سنجی مغزی به علت این که از پارامترهای وابسته به استرس استفاده نمی کنند، به میزان استرس فرد وابسته نیستند و به طور بالقوه توانایی بالاتری دارند، اما در میان روش های دروغ سنجی مغزی ، ما برای این که کارایی روش خود را با دیگر گروه های تحقیقاتی مقایسه کنیم ، روش های مطرح شده به وسیله این گروه ها را نیز روی داده های ثبت شده خودمان پیاده و کارایی آنها را مقایسه کردیم. نتایج به دست آمده نشان می داد که دقت روش ما در حدود 6تا 10درصد بالاتر از روش های مطرح شده توسط گروه های دیگر است.
آیا این سیستم در دیگر موارد تشخیصی در حوزه پزشکی نیز قابل توسعه است؟
با توجه به ارتباط تنگاتنگی که میان بروز مولفه P300 و فعالیت های شناختی مغز وجود دارد، از این مولفه در تشخیص بیماری هایی که به نحوی با جنبه شناختی فعالیت مغز سر و کار دارند، استفاده می شود. از جمله این کاربردها، تشخیص بیماری هایی مثل آلزایمر، اسکیزوفرنی و ام.اس است ؛ همچنین در طراحی سیستم های رابط مغز با رایانه که از ابزارهای کمک به افراد معلول و فلج برای کنترل رایانه است ، نیز از مولفه P300 استفاده می شود
Matamurse - Achat Cialis Express Amoxicillin 875 Sinus Infection <a href=http://cialiviag.com>cialis without prescription</a> Viagra Alternativen Gegen Impotenz Und Erektionsstorungen - 1397/5/31.gif){kind=small}
.gif){kind=small}
.gif){kind=small}
.gif){kind=small}